Theo số liệu mới nhất từ Tổng cục Hải quan, trong 6 tháng đầu năm, xuất khẩu sầu riêng đạt 1,32 tỷ USD, tăng 45% so với cùng kỳ năm ngoái. Sầu riêng hiện chiếm 65% tỷ trọng trong nhóm quả xuất khẩu.

Sầu riêng, được mệnh danh là "vua của các loại trái cây", đang ngày càng khẳng định vị thế khi được Trung Quốc và nhiều quốc gia ưa chuộng.

Giá sầu riêng xuất khẩu cũng tăng mạnh 6 tháng qua, dao động 4,3-4,5 USD (110.000-115.000 đồng) một kg, tùy thị trường. Hiện giống Monthong được ưa chuộng nhờ chất lượng cao, hạt lép, mùi thơm ngon và không bị nhão. Thời gian bảo quản của loại này cũng dài hơn so với Ri 6 và các giống khác.

Trong số 10 thị trường hàng đầu nhập khẩu sầu riêng Việt Nam nửa đầu năm, Trung Quốc dẫn đầu với kim ngạch 1,22 tỷ USD, chiếm 92,4%. So với cùng kỳ năm ngoái, xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc tăng 46%. Thị trường Thái Lan đứng thứ hai, với 47 triệu USD, tăng 90,5% so với nửa đầu năm 2023.

Ngoài hai thị trường lớn này, Nhật Bản và Campuchia cũng tăng cường mua sầu riêng Việt. Nhật Bản chi 2,6 triệu USD, Campuchia chi 1,6 triệu USD, tăng lần lượt gấp 2 và 23 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Xuất khẩu sầu riêng dự kiến khoảng trên 3 tỷ USD

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết, sầu riêng đang đóng góp lớn cho kim ngạch xuất khẩu rau quả. Vụ mùa ở Tây Nguyên từ tháng 7 đến tháng 10 dự kiến giúp kim ngạch xuất khẩu loại quả này bứt phá hơn trong năm nay. Đến cuối năm, xuất khẩu sầu riêng có thể đạt khoảng 3 tỷ USD, mang lại nguồn thu lớn cho Việt Nam và cải thiện đời sống nông dân.

Cơ quan chức năng Việt Nam và Trung Quốc đã hoàn tất đàm phán kỹ thuật và sẽ sớm ký kết Nghị định thư xuất khẩu sầu riêng đông lạnh.

Kỳ vọng xuất khẩu sản phẩm sầu riêng tăng lên

Chia sẻ tại Tọa đàm "Đẩy mạnh xuất khẩu sầu riêng, cơ hội nào cho nông dân, doanh nghiệp?" diễn ra ngày 23/7 tại Hà Nội, ông Nguyễn Quang Hiếu - Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, từ khi Việt Nam xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc, phía Trung Quốc, Tổng cục Hải quan Trung Quốc đã tạo điều kiện để cấp cho hơn 700 mã số vùng trồng, gần 200 cơ sở đóng gói.

Tuy nhiên, diện tích vùng trồng sầu riêng đã được cấp mã số chỉ đạt 25.000 ha trên tổng số 150.000 ha. Như vậy có thể thấy diện tích trồng sầu riêng còn thấp và chưa tương xứng với tiềm năng của ngành sầu riêng. Nhưng việc sản xuất, xuất khẩu sầu riêng còn nhỏ lẻ, rời rạc. Sản xuất nhỏ lẻ sầu riêng sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với các vùng trồng.

Cùng với việc đề nghị phía Trung Quốc mở rộng các vùng trồng được cấp mã số, tăng diện tích trồng sầu riêng chất lượng cao, ông Hiếu cho rằng, chúng ta cần tập trung vào chất lượng sầu riêng, nâng cao nhận thức của người dân, trong đó, làm sao quản lý hiệu quả chất lượng mã số được cấp ra. Việc này xuất phát từ doanh nghiệp và địa phương, cần sự phối hợp của các cơ quan quản lý ở Trung ương và địa phương.

Về việc đàm phán xuất khẩu sầu riêng đông lạnh sang thị trường Trung Quốc, ông Nguyễn Quang Hiếu cho hay, việc này sẽ giúp cho Việt Nam đa dạng hóa sản phẩm sầu riêng xuất khẩu. Tuy nhiên, câu chuyện tiếp theo cần quan tâm đó là công nghệ bảo quản. Sản phẩm chế biến đông lạnh sẽ hỗ trợ cho các sản phẩm sầu riêng khác. Khi chúng ta chủ động về mặt nguyên liệu sẽ giảm chi phí, đa dạng hóa được các sản phẩm.

"Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đã sớm đưa vào đàm phán nội dung này với phía Trung Quốc. Chúng ta đã đưa vào trong dự thảo, điều khoản khá phù hợp, khả thi. Trong đó tính đến các yếu tố áp dụng công nghệ cao, công nghệ mới trong công nghệ chế biến. Chúng tôi đã gửi cho phía bên Trung Quốc xem xét các nội dung này. Tôi kỳ vọng các điều khoản này sẽ sớm được thông qua trong năm 2024, lúc đó xuất khẩu sản phẩm sầu riêng có nhiều cơ hội tăng lên", ông Hiếu cho biết.

Kiểm soát chặt chẽ việc cắt sầu riêng non

Tham dự Tọa đàm, ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam - cho hay, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng năm 2024 của Việt Nam khoảng trên 3 tỷ USD; riêng 6 tháng đầu năm giá trị đạt trên 1,3 tỷ USD, tăng so với cùng kỳ 40%. Tuy nhiên, nếu Việt Nam chưa xuất khẩu được sầu riêng đông lạnh thì kim ngạch xuất khẩu đạt 3,5 tỷ USD/năm sẽ rất khó đạt được.

Mặc dù 6 tháng đầu năm 2024 xuất khẩu sầu riêng thuận lợi, được giá, tuy nhiên, theo ông Nguyên, thời gian qua, nhiều nhà vườn đã móc nối với thợ gõ sầu riêng để bán sầu riêng non, dù trọng lượng cao hơn 10% so với sầu riêng chín, tuy nhiên, điều này ảnh hưởng đến chất lượng của sầu riêng.

Ông Nguyên cho rằng, việc cắt sầu riêng non làm ảnh hưởng đến cả một ngành hàng, hình ảnh nông sản Việt, bởi vậy, cơ quan quản lý nhà nước cần kiểm soát chặt chẽ chất lượng, quá trình thu hái và dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trước khi xuất khẩu. Khi sầu riêng xuất khẩu đi Trung Quốc, EU thì bắt buộc phải kiểm tra dư lượng thuốc thuốc bảo vệ thực vật , khi nào đạt tiêu chuẩn mới thu hái để xuất khẩu.

Để ngặn chặn tình trạng này, ông Nguyên cho rằng, cơ quan quản lý Nhà nước cần kiểm soát chặt chẽ chất lượng, quá trình thu hái và dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trước khi xuất khẩu.

Bà Phan Thị Mến – Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn Khoa học và Công nghệ Sutech cho biết, Trung Quốc là thị trường chính của trái cây tươi Việt Nam, trong đó có trái sầu riêng. Ở góc độ doanh nghiệp, bà Mến cho rằng, các cơ quan có thẩm quyền cần xây dựng các quy định pháp luật liên quan đến mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói để việc cấp thuận lợi, rõ ràng, minh bạch tạo điều kiện tối đa cho hoạt động xuất khẩu và có căn cứ pháp lý để xử lý các vi phạm liên quan đến hoạt động này.

Ngọc Ngân

nguồn: congthuong.vn